Δημιουργώντας έναν δασόκηπο, μέσω της περμακουλτούρας

Ένα εξαιρετικό βίντεο (χωρίς ελληνικούς υπότιτλους δυστυχώς), σχετικά με τον σχεδιασμό βιώσιμων δασόκηπων, μέσω των αρχών της περμακουλτούρας και της μίμησης του τρόπου γέννησης των δασών στη φύση.

Δεν αφορά τον κηπάκο μου, αλλά είναι σίγουρα σχετικό με τα όνειρά μου για το μέλλον. Το προσωπικό μου μέλλον, αλλά και αυτό της ανθρωπότητας.

Φίλοι, "εχθροί" και άλλοι επισκέπτες του λαχανόκηπου

Όταν ξεκινάμε την δημιουργία ενός λαχανόκηπου, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψιν πως εισβάλουμε στο φυσικό περιβάλλον εκατοντάδων εντόμων και άλλων οργανισμών, οι οποίοι θα αναζητήσουν τροφή, κατοικία και προστασία μέσα σε αυτόν, δημιουργώντας ένα μικρό οικοσύστημα. Παρόλο που πολλοί από αυτούς θα μας ανταγωνιστούν στην διεκδίκηση της τροφής, και ενδέχεται να χρειαστεί να τους καταπολεμήσουμε, καλό είναι να κρατάμε στο πίσω μέρος του κεφαλιού μας, πως έχουμε περισσότερα να κερδίσουμε, παρά να χάσουμε, από την βιοποικιλότητα.

Σε ένα υγιές, ισορροπημένο οικοσύστημα, πλούσιο σε διαφορετικά φυτά, έντομα και μικροοργανισμούς, είναι εξαιρετικά σπάνια η ολική καταστροφή ενός είδους από ένα άλλο. Κι αυτό γιατί κάθε ζωντανός οργανισμός, έρχεται αντιμέτωπος με δεκάδες φυσικούς εχθρούς, που συμβάλλουν στον έλεγχο του αριθμού του.
Είναι λοιπόν σημαντικό να στοχεύουμε σε μια τέτοια ισορροπία, αναγνωρίζοντας καταρχάς ποιοι οργανισμοί είναι ωφέλιμοι και ποιοι βλαβεροί, κι από κει και πέρα ενισχύοντας όσο μπορούμε την παρουσία των πρώτων, με τις συγκαλλιέργειες και τη χρήση αρωματικών φυτών με εντομοαπωθητική δράση εναντίον πολλών παρασίτων.

Στην ενότητα αυτή, την οποία θα ενημερώνω περιστασιακά, θα αναφερθώ σε διάφορα έντομα και ασπόνδυλα που έχω συναντήσει στον δικό μου κήπο, εξηγώντας ποια από αυτά είναι ωφέλιμα, ποια όχι,  καθώς και τα μέτρα που πήρα όταν χρειάστηκε να αντιμετωπίσω προσβολές από "εχθρούς". 

Κατασκευή θερμοκηπίου

Ο Γενάρης και ο Φλεβάρης είναι σχετικά νεκροί μήνες για όποιον ασχολείται με καλλιέργειες. Τα περισσότερα χειμερινά λαχανικά δεν απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα, ενώ με τις συνεχείς βροχοπτώσεις, ακόμα και η ανάγκη για πότισμα είναι περιορισμένη. Επιπλέον, το λασπωμένο έδαφος καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε εργασία (πχ. δημιουργία παρτεριών).

Έπρεπε όμως να απασχοληθώ κάπως.

Τον καιρό εκείνο είχαν αρχίσει ήδη να μου μπαίνουν ιδέες για την κατασκευή ενός θερμοκηπίου, με στόχο κυρίως να φιλοξενήσει τα σπορεία με τα καλοκαιρινά φυτά. Χρειαζόμουν κάποια πρώτη ύλη. Κάποια δωρεάν πρώτη ύλη. Η πρώτη μου σκέψη ήταν τα καλάμια, αλλά δεν είχα μεταφορικό μέσο για να τα αναζητήσω στις γύρω περιοχές. Επιστρέφοντας σπίτι μια μέρα με έναν φίλο, είδα πεταμένα σε μια στοίβα κλαδιά μουριάς. Ήταν μακριά, σχετικά ίσια, και πολύ ευλύγιστα. Ιδανικά δηλαδή για την κατασκευή μου. Τα μαζέψαμε, και δύο μέρες μετά έπιασα δουλειά.

Η γέννηση του Αχυρόκηπου

Όπως    είπα   και   στην   εισαγωγική   ανάρτηση,    μετακόμισα   εκτός   Αθηνών   τον   Οκτώβρη  που   μας   πέρασε. 

Αφού εγκαταστάθηκα  και έγιναν  τα  απαραίτητα  μερεμέτια στο σπίτι,  ξεκίνησα στα μέσα του Νοέμβρη να φτιάξω έναν λαχανόκηπο. Ήταν λίγο αργά βέβαια, αλλά δεν είχα κάτι να χάσω.

Αρχικά καθάρισα ένα κομμάτι Γης, στο οποίο θα δημιουργούσα τον κήπο.

Υπερυψωμένα παρτέρια

Το δασικό χώμα

Αν παρατηρήσει κανείς το έδαφος σε ένα δάσος, θα δει καταρχάς πως επιφανειακά καλύπτεται από ένα πυκνό στρώμα φύλλων. Κάτω από τα φύλλα ακολουθεί μια στρώση οργανικής ύλης υπό αποδόμηση, με κλαράκια και κομμάτια φύλλων να ξεχωρίζουν ακόμα καθαρά. Εδώ συναντώνται και τα περισσότερα έντομα που ζουν στο έδαφος. Τέλος, κάτω από την στρώση αυτήν, ξεκινάει το αφράτο, μαύρο, μυρωδάτο δασικό χώμα. Το χώμα αυτό, είναι πολύ πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, μικροοργανισμούς και χούμο. 

Εν αρχή ην η Τσάπα

Χωρίς αυτήν, τίποτα δε γίνεται (δυστυχώς).

Υπάρχει βέβαια η εναλλακτική του οργώματος ή φρεζαρίσματος, αλλά οι πρακτικές αυτές αποσκοπούν καθαρά στη διευκόλυνση και εξοικονόμηση χρόνου (και κατ' επέκταση χρήματος) του ανθρώπου. Η φιλοσοφία που θα δείτε εδώ είναι διαφορετική. Η βασική αρχή είναι η προσφορά στη Γη, κι όχι ο βιασμός και η εκμετάλλευσή της. Η καλλιέργεια γίνεται μια σχέση ανταλλαγής. Εμπλουτίζω το χώμα μου με οργανική ουσία, δεν το οργώνω, αποφεύγω να σκαλίζω και να βοτανίζω, δεν ψεκάζω τα φυτά μου με χημικά φυτοφάρμακα αλλά βρίσκω βιολογικους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων που προκύπτουν. Υπηρετώ τη Γη, τη φροντίζω, κι αυτή σε αντάλλαγμα μου δίνει όλο και ποιοτικότερη τροφή.

Πέρα από χίππικους συναισθηματισμούς, τα παραπάνω έχουν και επιστημονική βάση. 

Λίγα εισαγωγικά

Mεγάλωσα στην Αθήνα. Στα Νότια προάστια ευτυχώς, κοντά στο βουνό. 

Ανέκαθεν έτρεφα μεγάλη αγάπη για τη φυσή. Σαν παιδί, μου κινούσε το ενδιαφέρον οτιδήποτε ζωντανό. Έπαιζα με λογής λογής έντομα, χάιδευα κάθε αδέσποτο, παρατηρούσα τα πουλιά. Ξεχώριζα όλα τα φυτά της περιοχής. Τα είχα ονοματίσει βέβαια με φανταστικά ονόματα, αλλά γνώριζα την όψη τους σε κάθε στάδιο ανάπτυξης, την υφή τους, τη μυρωδιά, τη γεύση τους. 

Με την είσοδο στην εφηβεία, και ύστερα τις σπουδές και την εργασία, χάθηκε αυτή η τόσο ιδιαίτερη σχέση που είχα με το περιβάλλον. Δε σταμάτησα ποτέ βέβαια να απολαμβάνω να βρίσκομαι στη φύση και επεδίωκα να το κάνω με κάθε ευκαιρία, αλλά κάτι είχε χαθεί στην πορεία. Ή σωστότερα, είχε κοιμηθεί.